Tja… nu denk je wellicht waarom dit onderwerp? Ik ben zelf al jaren mantelzorg en mentor. Mijn verhaal over het zijn van een mantelzorg en mentor zal ik in een andere blog verder over uitweiden. Voor nu wil ik graag met jullie iets delen wat ik in het werkveld vaak tegenkom: de verschillen tussen een mentor, bewindvoerder en curator. Als eerst een klein stukje achtergrond. Zelf ben ik werkzaam geweest als professionele mentor en werk ik al jaren samen met bewindvoerders. Curatorschap is een maatregel, die tegenwoordig niet veel meer wordt opgelegd. Als een persoon een bewindvoerder en mentor heeft dan zijn de voornaamste taken die een curator heeft al gedekt. De functies die ik hierin ga uitleggen zijn allemaal juridische titels. Dit betekent je als mentor, bewindvoerder of curator een gerechtelijke titel hebt, waarvan de functie rechten en plichten kent. We praten hier dus niet over een school mentor. Dit is een veelgehoord geluid die ik vaak hoor vanuit de praktijk (shout out naar alle schoolmentoren, jullie zijn awesome!).Als laatste hoop ik met dit stuk wat licht te kunnen schijnen op dat deze titels die er niet zijn om mensen te ‘plagen’, maar ook echt te ondersteunen. Stel dat je verwikkeld zit in een ingewikkeld familie situatie, dan kan bijvoorbeeld een mentor onafhankelijk er zijn voor jou naaste. Hoe mooi is het, als er altijd iemand is die er voor jou naaste kan zijn op het gebied van geldzaken en zorg (ondanks dat het zeker geen makkelijke keuze is!).
Wat is een mentor? Wat doet een mentor? Wat zijn de rechten en plichten van een mentor?
Mentorschap is een manier om iemand te beschermen die niet goed kan beslissen over zijn verzorging, verpleging, behandeling en begeleiding. De rechter kan een mentor aanstellen die de persoonlijke (dus geen financiële) zaken van deze persoon regelt. De persoon voor wie de rechter een mentor benoemt, heet de betrokkene (lees: jij of client). De betrokkene blijft handelingsbekwaam en mag bijvoorbeeld zelf zijn testamentlaten opstellen. Een mentor heeft onder meer de volgende taken en verplichtingen:
- regelen van de zorg met zorgverleners en behandelaars.
- persoonlijk contact onderhouden met de betrokkene, zodat de mentor weet hoe het
met de betrokkene gaat. - de betrokkene ondersteunen of vertegenwoordigen tijdens gesprekken met
zorgverleners, behandelaars of instellingen. - in actie komen als de betrokkene niet de zorg krijgt die hij nodig heeft.
- ingrijpen als een situatie niet goed is voor de betrokkene. Bijvoorbeeld als de gezondheid achteruit gaat. Of als het de betrokkene niet goed meer lukt om zelfstandig te blijven wonen.
- verslag doen aan de rechter over het verloop van het mentorschap.
Een mentor mag niet beslissen over zeer persoonlijke zaken van de betrokkene. En de mentor betrekt ook de betrokkene zoveel mogelijk bij zijn taken. Heel persoonlijke zaken die de betrokkene (jij of de client) zelf regelt: Als mentor mag je niet beslissen over zaken van de betrokkene die heel persoonlijk zijn. Zo mag je geen:
- echtscheidingsverzoek indienen;
- kind laten erkennen,
- donorregistratie doen,
- euthanasieverklaring opstellen,
- testament maken,
- beslissing nemen over de opname in een psychiatrisch ziekenhuis.
Als mentor kan je wel met de betrokkene meedenken over deze zeer persoonlijke zaken.
- De particuliere mentor: een familielid van de betrokkene (echtgenoot, kind) of kennis.
- De professionele mentor: iemand die van beroep mentor is en 3 of meer betrokkenen begeleidt. De mentor moet aan speciale kwaliteitseisen voldoen. Dit kan ook een stichting zijn.
Soorten mentorschap:
- Doorlopend mentorschap: er zit geen einddatum aan het mentorschap.
- Tijdelijk mentorschap: mentorschap over een afgesproken periode.
Iemand kan 1 of 2 mentoren hebben.
Wat is een bewindvoerder? Wat doet een bewindvoerder? Wat zijn de rechten en plichten van een bewindvoerder?
Je kunt een periode in jouw leven meemaken waarin je niet meer goed voor jouw eigengeldzaken kunt zorgen. Je hebt bijvoorbeeld schulden die zijn ontstaan in of na een periode van werkloosheid, ziekte of echtscheiding. De rechter kan voor jou een bewindvoerder benoemen die jou helpt om al jouw geldzaken weer op orde te krijgen. Je kunt ook beperkt bewind aanvragen, zodat de bewindvoerder niet al jouw geldzaken beheert, maar een deel, zoals jouw spaargeld of eigen woning. De bewindvoerder kan bijvoorbeeld een familielid, vriend of kennis van je zijn. Sinds 1 januari 2021 geldt dat in geval van schulden de rechter het bewind alleen voorbepaalde duur mag uitspreken. Bij bewind om een andere reden dan schulden of verkwisting(onnodig heel veel uitgeven) geldt dit in principe niet. Als jouw geldzaken onder bewind komen, kan je verdriet, angst, boosheid, schuldgevoel of schaamte voelen doordat je niet meer zelfstandig over jouw geldzaken kan beslissen. Ook vraagt het veel vertrouwen in de bewindvoerder aan wie jij jouw geldzaken uit handen geeft. Het is goed om te weten dat de rechter via de rekening en verantwoording (in- en uitgavenen spaargeld) jaarlijks controleert of jou bewindvoerder jouw geldzaken goed beheert. Een bewindvoerder heeft onder meer de volgende taken en verplichtingen:
-
- de bewindvoerder bepaalt het bedrag waarmee jij jouw dagelijkse uitgaven zoals
boodschappen kunt doen; - wilt je een grote aan- of verkoop doen van bijvoorbeeld een auto of woning, dan heb je de goedkeuring van jouw bewindvoerder en mogelijk de rechter nodig. Dat geldt ook als je een contract wilt afsluiten. Want deze stappen kunnen gevolgen hebben voor jouw geldzaken;
- de bewindvoerder bepaalt het bedrag waarmee jij jouw dagelijkse uitgaven zoals
Je blijft handelingsbekwaam; je houdt bijvoorbeeld het gezag over kinderen onder de 18 jaar, mag zelf een testament schrijven en kunt stemmen bij verkiezingen;
- de bewindvoerder kan je voor jouw bescherming laten vermelden in het Centraal curatele- en bewind register (en de rechtbank kan de registratie regelen als je geld verspilt of door schulden in de problemen zit), zodat bedrijven alleen na goedkeuring van jouw bewindvoerder contracten met jou kunnen aangaan;
- de bewindvoerder vermeldt het bewind in het handelsregister KVK als je een onderneming hebt en in het kadaster als je een eigen woning of een stuk land hebt.
Soorten bewind?
Particulier bewindvoerder (bijvoorbeeld iemand uit je eigen netwerk)
Bij jouw aanvraag van bewind kunt je zelf iemand aanwijzen die jij jouw geldzaken wil laten beheren. Bijvoorbeeld een familielid, vriend of kennis van je die je vertrouwt. Als de rechter oordeelt dat deze persoon geschikt is om dat te doen, benoemt hij deze persoon tot bewindvoerder. Omdat deze persoon niet van beroep bewindvoerder is, wordt hijparticulier bewindvoerder genoemd.
Professionele bewindvoerder
Het kan zijn dat je niemand in jouw omgeving kent die geschikt is als jouw bewindvoerder. Je kunt ook kiezen voor iemand die van beroep bewindvoerder is, een professionele bewindvoerder genoemd. Vraag in jouw netwerk of zoek op internet naar aanbieders van bewind voering in uw regio. Kijk bijvoorbeeld bij de brancheverenigingen voorbewindvoerders NBBI en Horus. Een professionele bewindvoerder moet aan speciale kwaliteitseisen voldoen.
Je mag ook 2 bewindvoerders voorstellen aan de rechter. Zij kunnen de taken dan samen uitvoeren en ook de taken verdelen. Als het nodig is, kan de rechter een taakverdeling vaststellen.
Wat is een curator? Wat doet een curator? Wat zijn de rechten en plichten van een curator?
Curatele is een manier om iemand te beschermen die niet goed voor zijn geldzaken, bezit en persoonlijke zaken kan zorgen. De rechter stelt een curator aan die dit voor hem doet. Iemand die onder curatele staat is handelingsonbekwaam. Je mag bijvoorbeeld niet zelfstandig contracten afsluiten of gezag over kinderen hebben. De rechter spreekt curatele alleen uit als de lichtere beschermingsvormen(bewind, mentorschap of een combinatie hiervan) onvoldoende zijn. In de praktijk zie je vaker een combinatie van mentorschap en bewindvoering.
Wat doet de curator?
Een curator heeft onder meer de volgende taken en verplichtingen:
- beslissen over het geld en bezit van de betrokkene.
- rekeningen betalen, uitkeringen en toeslagen aanvragen.
- administratie en belastingaangifte doen.
- het regelen van de verzorging, verpleging, behandeling en begeleiding van de
betrokkene. - persoonlijk contact onderhouden zodat hij weet hoe het met de betrokkene gaat.
- de betrokkene ondersteunen of vertegenwoordigen tijdens gesprekken met zorgverleners, behandelaars of instellingen.
- in actie komen als de betrokkene niet de zorg krijgt die hij nodig heeft.
- (financieel) verslag doen aan de rechter over het verloop van de curatele.
- de particuliere curator: een familielid van de betrokkene (echtgenoot, kind) of kennis.
- de professionele curator: iemand die van beroep curator is en 3 of meer betrokkenen begeleidt. Hij moet aan speciale kwaliteitseisen voldoen. Dit kan ook een stichting zijn.
Provisionele bewindvoerder (tijdelijke combi mentor + bewind)
De rechter kan een tijdelijke beschermingsvorm instellen. Hij wijst dan een tijdelijke(provisionele) bewindvoerder aan. Deze beschermt de financiële en persoonlijke belangen van de betrokkene. De betrokkene blijft handelingsbekwaam. De tijdelijke beschermingsvorm loopt totdat er een curator is. Of totdat de rechter het verzoek tot ondercuratelestelling heeft afgewezen. De curator betrekt de betrokkene zoveel mogelijk bij zijn taken. Een betrokkene kan 1 of 2curatoren hebben.
Wat is handelingsbekwaam versus wilsbekwaam?
Handelingsonbekwaamheid wil zeggen dat iemand iets niet mag, terwijl wilsonbekwaamheid inhoudt dat iemand iets niet kan, de gevolgen ervan niet overziet, het niet snapt. Een voorbeeld hiervan is dat een mentor met een arts wil bepalen of een betrokkene zelf kan beslissen over een medische handeling. De medische handeling kan gaan over het reanimatiebeleid. Dit is een ingrijpend besluit wat bij de arts ligt. Een arts toets dan met de betrokkene of hij/ zij het begrijpt wat er besloten moet worden. Na het gesprek blijkt dat de betrokkene door zijn of haar beperking niet begrijpt wat het inhoudt. De arts kan eventueel ook de mentor vragen hoe hij/ zij erover denkt (de mentor kent vaak de betrokkene beter),maar heeft het eindbesluit omdat het over een zeer ingrijpende handeling gaat. Wanneer de arts besluit dat de betrokkene wilsonbekwaam is, dan gaat de arts over het reanimatiebeleid. Wilsonbekwaamheid kan op elk vlak worden getoetst door bijvoorbeeld een arts, gedragswetenschapper of psycholoog.
Aanvragen van mentorschap, bewindvoering of curatorschap?
Het aanvragen van deze maatregelingen gaat altijd via een rechter. Je kan naarrechtspraak.nl gaan om te bekijken waar je dit moet doen in jouw regio. Ook wordt eruit gelegd wat er nodig is om het aan te vragen.
Bron: Rechtspraak.nl
Voor nog meer informatie ga naar:
https://www.rijksoverheid.nl
https://www.mentorschap.nl/
Wat er ook gebeurt… je bent altijd @degoedeweg!
